Nón ngựa Phú Gia

Nón ngựa Phú Gia là món hàng thủ công mỹ nghệ độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Bình Định và được xem là “kiệt tác” của nón lá. Nghề làm nón ngựa ở Phú Gia đã có từ rất lâu và được lưu giữ cho đến tận bây giờ. Nón ngựa được tạo nên từ bàn tay khéo léo, tài hoa của những người thợ thủ công lành nghề ở Phú Gia mới làm được. Nó biểu tượng cho sự mạnh mẽ, uy nghiêm của con nhà võ, gắn với những đội quân Tây Sơn thần tốc.

Sở dĩ gọi tên nón ngựa là vì chiếc nón có được sự dẻo dai, bền bỉ, thích hợp cho người đội khi cưỡi ngựa. Ngày xưa, những nghệ nhân ở đây làm ra chiếc nón này chủ yếu để phục vụ cho vua, quan đội khi ngồi trên lưng ngựa. Đặc biệt vào thời vua Quang Trung, nón ngựa Phú Gia đã gắn liền với đội quân thần tốc Tây Sơn.

Các họa tiết thêu trên nón ngựa cũng khác nhau, tương ứng với chức vụ, phẩm hàm của từng người đội. Sau này, hình ảnh các lý trưởng, chánh tổng ngồi trên lưng ngựa, đội nón ngựa bịt bạc trên các nẻo đường làng đã trở thành ký ức ở các làng quê Bình Định trước những năm 1945.